2013/01/31

ئەو چ تشتن (سندس مەهدی) مژویل دكەن؟


عبدالرحمن بامەرنی
خاندنا هەر دەقەكی لێگەریانەكە ل وان هەمی تشتێن خودانێ‌ دەقی مژویل دكەن، چ ئەو تشتێن هە، لێگەریان بن یان هەمی ئەو تشت بن یێن خەونێن وی ئارام دكەن و خوزیێن وان روژا، كو جارەك دی، ئەو و خەنێن خوە تێدا بگەهنە ئێك ڤە. دەقێن سەركەتی ژی زێدەتر ئەون، یێن خواندەڤای بەشداری وان نهێنی و خەریبییان دكەن، كو ئەو ژی خوە بەشەك ژ وی دەقی ببینن و هەست بكەن، جهێ‌ پیاسێن وان ژی دناڤا وان وێنەییان دا هەیە، ئەڤێن كەتینە بن چاڤكێ‌ كامیرا هوزانڤانی، میلان كوندێرا دبێژیت (ئەدەب فاكتەرێ‌ ئاشكەراكرنا لایەنێن ڤەشارتی یێن مروڤی یە). ژڤی روانگەی ژی دێ‌ هەولدەین ل وان لایەنان بگەرین، یێن لدەف مروڤی رویداین یان ڤیاین رویدەن و برێكا ئەدەبی، یان دەقێ‌ شعری، كو بابەتێ‌ مە ل سەرە، هاتینە ئاشكەراكرن. دێ‌ هەولدەین شعرەكا خانم (سندس مەهدی) ئەوا د كوڤارا سیلاڤ ژمارە 68 دا بناڤێ‌ (ژیان بو تە) هاتیە بلاڤكرن و بزانین ڤێ‌ خانما هوزانڤان، تا چ راددە شیایە وێنەیێن خوە یێن شعری بكێشیت و برییا ڤی دەقێ‌ شعری، ئەمێن خاندەڤا تا چ راددە دێ‌ شێین بینە هەڤ خەمێن وێ‌. هوزانڤان دبێژیت:
ئێدی بلا بەس بیت
ئەڤرو مرن خوشترین دیاری یە

ئەگەر لڤی وێنەی بزڤرین و ئەو پەیوەندیا دناڤبەرا مروڤی و كەسێ‌ دی دا، دێ‌ بینین ئەڤ پەیوەندیا هەنێ‌ پێدڤیەكا خوزایی یە و دڤێت هەر بونەوەرەك ل نیڤا خوە یا دی بگەریت. لێ‌ دەما هوزانڤان دبێژیت (ئێدی بلا بەس بیت)، لڤێرە هوزانڤان مە ل بەرامبەری كێشەیەكا ئالوز د راوەستینیت، كێشەیەك جورە رەشبینی یەك تێدا هەیە و تا وی راددەی، كو مرن ژ ژیانا دگەل كەسێ‌ دی خوەشتر بیت بو وێ‌ یان هەر وەكو دڤی وێنەیێ‌ شعری دا هاتی. داخازا مرنێ‌ بخوە ژی جورەكێ‌ مرنێ‌ یە، ئەگەر هەر بێهیڤیبونەكێ‌ ئەم بمرن حساب بكەین! كەنگی مروڤ خوزییا ژی رادهێلیت، دەما مروڤ هەست دكەت، پارچەك ژ گیانێ‌ وی یا دهێتە ژ دەست دان یان ژ كاركەفتن، تا ئەو پارچا هەنێ‌ ژی گرێدای هەستان بیت یان ئێشانا دەرونی بیت، ئەڤ ژ كاركەفتنە ژی، ئەنجامێ‌ هەڤكێشەیەكا لەنگە و پتریا ڤان هەڤكێشەیان ژی ئەڤێن دبنە بنیاتێ‌ دەقێن شعری، بو لایەنێ‌ دلداری دزڤرن و نە هەڤسەنگی دڤێ‌ دلداریێ‌ دا و بتایبەت ئەڤ چەندا هەنێ‌، د ناڤ تەخا گەنجان دا مشە یە، ژبەر كو هەم سەربورێن وان د كێمن، هەم ئەو دڤێ‌ قوناغێ‌ دا دبورن و پێدڤی ڤان جورە پەیوەندیانە و نە مەرجە ژیهەر دەم ئەو پەیوەندی د سەر گرتی بن. ئەگەر ل ڤی وێنەی ژی بنێرین:
قەدەر یا هەڤركیێ‌ دگەل هەبونا من دكەت
و گومانێ‌ د هەبونا تە دا دكەت
دڤی وێنەی دا، هوزانڤان یا لایەنەكی نیشا مە ددەت كو ب چاڤ نەهێتە دیتن و نەهێتە گوهلێبون و نەهێتە دیتن و برییا زمانی و خەیالێ‌ یا دئینتە زمان و بهزرا وێ‌ ئەو لایەن ژی پوزەتیڤە و رویێ‌ وێ‌ یێ‌ بەرچاڤ یێ‌ هەی، لێ‌ ئەمێن مروڤ وی روی ل پێش چاڤێن خوە تاری دكەین، ژبەركو ئەو دورهێلێ‌ ئەم دناڤ دا ژیانێ‌ د بەینە سەر، دورهێلەكە ناهێلیت ئەم هەمی تشتان لبەر چاڤێن خوە ببینین. رەشبینی د هزركرنێ‌ و ددەربرینێ‌ دا، مە نەچار دكەت كو بەرەڤ هێزێن نەدیار ڤە بچین، مەرج نینە ئەڤ هێزێن هەنێ‌ ژی دناڤ مە بخوە دا بن یان ژی ل دەوروبەرێن مە بن، دڤی حالەتی ژی دا ئەم هەولددەین وەك رح و گیان لڤێ‌ هەبونێ‌ نەمینن و وەك جەستە ژی ئەم هەست بهەبونا خوە نەكەین. هوزانڤان ڤی وێنەی گەلەك جوان دئێختە بەرچاڤكێ‌ كامیرا خوە و دشعرا خوە دا تەوزیف دكەت. راستە دەما ئەم دناڤ دەقێ‌ شعری دا دچینە خار، ئەم بێهیڤبونەكێ‌ دبینین، لێ‌ زمانێ‌ شعری ئەو فاكتەرە یە كو دهێت و برییا خەیالێ‌ ڤێ‌ هەڤكێشەیێ‌ سەر راست دكەتە ڤە، ئەگەر لڤان هێزێن ڤەشارتی یێن دەقی ژی بگەرین، زمان فەزایەكی دروست دكەت، ئەو ژی هەمی ئەو دلگرانی و مژولی نە یێن واقعێ‌ ئەڤرو ژن تێدا دبورن، نیشان ددەت.

ليست هناك تعليقات: